Πλαίσιο αναφοράς
Η διαδικασία εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως (ή διαδικασία προδικαστικής παραπομπής) είναι η διαδικασία που μπορούν να χρησιμοποιούν τα εθνικά δικαστήρια προκειμένου να ζητήσουν καθοδήγηση από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επί της ερμηνείας και της έννοιας του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιτρέπει στα δικαστήρια των κρατών μελών να ζητήσουν μια οριστική απόφαση επί της έννοιας του δικαίου της ΕΕ. Η εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ στα συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά της υπό κρίση υποθέσεως παραμένει αρμοδιότητα του εθνικού δικαστηρίου, το οποίο οφείλει να αναστείλει τη διαδικασία και να αναμείνει την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου προτού ολοκληρώσει τις διασκέψεις του. Η προδικαστική παραπομπή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποσκοπεί μόνο στην επίλυση ζητημάτων ερμηνείας του δικαίου της ΕΕ, πριν από την έκδοση της τελικής αποφάσεως του εθνικού δικαστηρίου.
Η διαδικασία εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως θεσπίζεται με το άρθρο 267 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ΕΕ C83/01, 2010:
α) επί της ερμηνείας των Συνθηκών,
β) επί του κύρους και της ερμηνείας των πράξεων των θεσμικών ή λοιπών οργάνων ή οργανισμών της Ένωσης. Δικαστήριο κράτους μέλους, ενώπιον του οποίου ανακύπτει τέτοιο ζήτημα, δύναται, αν κρίνει ότι απόφαση επί του ζητήματος είναι αναγκαία για την έκδοση της δικής του απόφασης, να παραπέμψει το ζήτημα στο Δικαστήριο για να αποφανθεί επ' αυτού. Δικαστήριο κράτους μέλους, ενώπιον του οποίου ανακύπτει τέτοιο ζήτημα σε εκκρεμή υπόθεση και του οποίου οι αποφάσεις δεν υπόκεινται σε ένδικα μέσα του εσωτερικού δικαίου, οφείλει να παραπέμψει το ζήτημα στο Δικαστήριο. Όταν ανακύπτει τέτοιο ζήτημα σε εκκρεμή υπόθεση ενώπιον δικαστηρίου κράτους μέλους, η οποία αφορά πρόσωπο υπό κράτηση, το Δικαστήριο αποφαίνεται το συντομότερο δυνατόν.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο είναι αρμόδιο να ερμηνεύει τις Συνθήκες της ΕΕ και οιεσδήποτε πράξεις εκδίδονται δυνάμει των Συνθηκών, συμπεριλαμβανομένων νομοθετικών πράξεων. Είναι αρμοδιότητα των δικαστηρίων των κρατών μελών να υποβάλλουν αίτηση για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως όταν η έννοια ή η ισχύς ενός ευρωπαϊκού κανόνα είναι ασαφής. Στο οικογενειακό δίκαιο, αυτό σημαίνει ότι οποιοδήποτε ζήτημα ερμηνείας ανακύπτει στο πλαίσιο των κανονισμών της ΕΕ περί οικογενειακού δικαίου μπορεί να παραπεμφθεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για να αποφανθεί επ' αυτού. Μπορούν να παραπεμφθούν ζητήματα ερμηνείας που ανακύπτουν από τους εξής κανονισμούς:
- Κανονισμός 2201/2003 για τη διεθνή δικαιοδοσία και την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας ο οποίος καταργεί τον κανονισμό 1347/2000, EE L 338/1, 2003·
- Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 4/2009 του Συμβουλίου για τη διεθνή δικαιοδοσία, το εφαρμοστέο δίκαιο, την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων και τη συνεργασία σε θέματα υποχρεώσεων διατροφής, ΕΕ L 7/1, 2009·
- Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1259/2010 του Συμβουλίου για τη θέσπιση ενισχυμένης συνεργασίας στον τομέα του δικαίου που είναι εφαρμοστέο στο διαζύγιο και τον δικαστικό χωρισμό, ΕΕ L 343/10, 2010
Σε περίπτωση που υπάρχει διαφορά σχετικά με την έννοια κάποιας από τις διατάξεις οποιουδήποτε από τους εν λόγω κανονισμούς σε υπόθεση οικογενειακού δικαίου διασυνοριακού χαρακτήρα· ή δεν είναι σαφές πώς προβλέπεται να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους οι διατάξεις· ή είναι ασαφής η ισχύς ενός κανόνα, το εθνικό δικαστήριο μπορεί να υποβάλει αίτηση για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.